Adana’da Tatarlı Höyük kazı başkan yardımcısı arkeolog Furkan Tufan ile sohbet ederken (İki Kadın Anadoluda gezimizde) konu öyle bir yere geldi ki! Sümerlerin bulduğu yazının Anadolu’ya gelişini öğrenmiş olduk.
İnsanlığın tarım, hayvancılığı öğrendiği dönem. Bir süre sonra sulamayı keşfedip, Mezopotamya bölgesinde büyük nehirlerden kanallar açarak sulama yapıyorlar. Bu sayede verim artıyor, ihtiyaçlarının çok üzerinde üretim yapıyorlar. Ellerinde fazla fazla ürün olunca, ihtiyaç duydukları diğer ürünlerle takas başlıyor ve ticarete dönüşüyor.
Ürünleri takip edebilmek için sayısını tutuyorlar. Hesap tutarken işaretleri kullanıyorlar. Rakamlar ve harflerin oluşmasına giden yol tam burada başlıyor.
Sayı tutma gayreti zamanla mülkiyet kavramına dönüşüyor. İnsanlar, kendilerine ait malları belli etmek için şahsi işaretler geliştiriyor. Mesela buğdayı çuvala koyup, kapatıyor, ağzını da özel işaretiyle mühürlüyor. Kil topağında özel şahsın bir nevi markası oluşuyor.
Zamanla işaretler artıyor, mühür üzerine sığmıyor. Uzun yazılara dönüşüyor.
Asur Ticaret Kolonileri Anadolu’ya Geldikçe
Neredeyse 3500-4000 yıl kadar önce, Anadolu’da Asur ticaret kolonileri görülüyor. Ellerindeki üretim fazlasını, Anadolu’nun zengin madenlerinden çıkan altınla takas ediyorlar. Ürün sayıları, notlar, mühürler, haberleşme derken Asurlu tüccarlar Sümerlerden öğrendikleri yazıyı aktarmaya başlıyor. Böylece, yazı ilk kez ticaret yoluyla Anadolu’ya giriş yapıyor.
Kültepe Tabletleri
Merak ettim internette araştırmaya başladım. Asurlular, karum denen ticaret merkezleri kurmuş. Kayseri’nin Kültepe bölgesi kazılarında bulunan tabletler, Anadolu’nun ilk yazılı arşivini ortaya çıkarmış. Farkındaysanız bilgi içinden bilgi çıkıyor. Anadolu’ya yazının gelişini bir sohbetin ortasında duymuştuk. Anadolu’nun ilk yazılı arşivi ise Kayseri Kültepe’deymiş. Binlerce tablet Unesco dünya belleği listesine alınmış. Hatta, Anadolu Kadını 4bin yıl önce ticarette söz sahibiymiş. Neler öğreniyorum böyle! Bu kadar önemli, dünya tarihi açısından inanılmaz bilgileri, iki basit cümle içinde kullandığıma inanamıyorum! (Kaynak: http://arkeolojihaber.net/tag/kultepe-hoyugu/)
Bu satırları yazıyorsam, önce Sümer medeniyetine, sonra Asurlu tüccarlara teşekkür etmeliyim. Ve güçlü Anadolu Kadınlarına! Tarihimiz ne kadar derin!
Bizi sığlıktan, bu derinlik kurtarır mı?
Sevgi ve saygıyla,
Armağan
Ocak 2017
Leave a Reply